Antropoloji - İnsan Bilimi
Antropoloji
Antropoloji
Latince anthropos (insan-adam) ve logos (bilim) kelimelerinden oluşan,
insanın dünü, bugünü ve yarınını sosyo-kültürel, biyolojik, morfolojik
ve fiziksel açıdan ele alan multidisipliner bir bilim dalıdır.
Antropoloji, kültürler arasında farklılıklar olmakla birlikte, genel olarak;
Biyolojik
antropoloji yada fizik antropoloji, biyolojik evrim, kalıtım, uyum ve
varyasyon, primat morfolojisi ve insan evrimine ilişkin fosil kayıtları
inceleyen bir bilim dalıdır.On dokuzuncu yüzyılda ortaya çıkan bu bilim
dalının kurucusunun Paul Pierre Broca olduğu kabul edilmektedir.
Biyolojik Antropoloji Alt alanları;
Adli
Antropoloji doğal felaketler, uçak kazası ve savaşlarda ölenlerin
kimlik tanımlamalarında başvurulan çok önemli bir bilim dalıdır.
Primatoloji
primatları inceleyen bilim dalıdır. Bu bilim, insanı (Homo sapiens)
Homo genusunun bir üyesi olarak ele alan biyolojik antropolojinin yanı
sıra biyoloji ile yakın ilişki içerisindedir.
Paleoantropoloji
fiziksel ya da biyolojik paleontoloji olarak da tanımlanan bilim
dalı.Paleoantropoloji insan ve bağlantılı türlerin zaman içerisindeki
değişimini fosil kayıtlarına dayanarak açıklar. Burada türler arası
ilişki genetik ya da anatomik yapıya bakılarak
açıklanır.Paleoantropologlar, çalışmalarında kemik kalıntıları, ayak
izleri ve fosillerden yaralanırlar.
Tıbbî antropoloji,
(uygulamalı) antropolojinin alt dallarındandır. Tıbbî açılardan birey
ve toplumu inceleyen tıbbî antropoloji nispeten yeni bir bilim dalıdır.
Sağlık, hastalık, tedavi gibi fenomenlerin kültürel, toplumsal ve
biyolojik izdüşümlerini inceler. Bunun dışında çok farklı konuları da
inceleyen tıbbî antropolojinin gelişimi çoğu antropolog tarafından 4
evrede tanımlanmaktadır. 1870’lerde ortaya çıkan kültürel antropoloji,
bugün tıbbî antropoloji altında incelenen çoğu konu, kavram ve sorunu
ele almıştır. 1960’ların başlarında ise modern anlamda tıbbî
antropoloji ortaya çıkmış, özellikle yerli tıbbında yoğunlaşmıştır.
1970’lerle birlikte tıbbî antropoloji odak noktasını yerli tıp
anlayışlarından, çoğunlukla kendi toplumları içinde yer etmiş,
biyomedikal kurumlara ve bu kurumlara ilişkin kavramlara çevirmiştir.
Son dönemlerde ise tıbbî antropologlar tıbbın araştırma ile ilişkin
konularını incelemeye başlamışlardır. Tıbbî antropoloji, antropoloji ve
tıbbın yanı sıra, sosyoloji, epidemiyoloji, etyoloji, ekoloji, ekonomi
gibi farklı bilimlerden de kavram ve metodoloji açısından
yararlanır.Bugün birçok üniversitede bölümü bulunan tıbbî antropoloji,
sosyal bilimlerle tıbbın incelenmesi hususunda önemli bir bilim
dalıdır. Sivil sağlık örgütlerinden, tıp sistemlerinin incelenmesi ve
değerlendirilmesine kadar birçok çeşitli meseleyi konu
almaktadır.Ayrıca yakın bir gelecekte de hızla ilerlemekte olan
moleküler antropoloji kavramı da gerek tıp hizmetlerinin daha çok
insana uygun hale getirilmesinde gerekse ilaçların daha insana uygun
şekilde üretilmesine olanak sağlayacak bir bilim dalıdır.Ülkemizde bu
konuya giderek artan bir hassasiyetin olduğu bunun da gelecek kuşaklar
için artı bir değişim olduğunun bilinmesinde büyük yarar vardır.
Moleküler Antropoloji insan ve de diğer canlıların evrimsel ilerleme ve
değişim süreçlerini moleküler düzeyde inceleyerek olası moleküler bazda
değişimin yönünü saptamaya ve de gelişen nesillerin olası moleküler
altyapılarını tanımla***** mevcut hastalıkların ve de tedavilerin
incelenmesini amaçlamaktadır.
Osteoloji Kemikbilim veya
Osteoloji kemikler hakkında olan bilimsel çalışmadır. Anatomi'nin alt
dalı olan kemikbilim kemikler, iskelet ögeleri, diş, morfoloji, işlev,
hastalık, patoloji, kemikleşme süreci (kıkırdaklı yapılardan itibaren),
kemiklerin direnci ve sertliği (biyofizik), gibi konularda detaylı
çalışır. Genellikle bilimadamları tarafından insan cesetleri üzerinde
biyokültürel bağlamda yaş, ölüm, cinsiyet, gelişme ve olgunlaşma
konularında araştırma yaparak cesedin kimliğinin belirlenmesinde
kullanılır.Adli tıp, biyoantropoloji ve arkeoloji alanında sıklıkla
kullanılır.
Sosyal/Kültürel antropoloji olmak üzere iki alt alana ayrılabilir.
Kültürel
antropoloji, etnolojik, etnografik, dilbilimsel, sosyal ve psikolojik
analiz yöntemlerine dayanarak kültürlerin gelişimini inceleyen bilim
dalı.[1] Fiziksel antropoloji, arkeoloji ve dilbilimsel antropoloji ile
birlikte antropolojinin geleneksel dört ana bölümünden biri olarak
tanımlanır.
Sosyal Antropoloji: Antropolojinin önemli bir dalı
da yirminci yüzyılda gelişen Sosyal Antropoloji’dir. Avrupa’da
özellikle İngiltere’de 1908 - 1910 yılları arasında gelişen Sosyal
Antropoloji; insan davranışlarının karşılaştırmalı incelenmesi olarak
tanımlanabilir. Araştırmalarında toplumsal yapıya ağırlık veren;
toplumsal kurumların ve formların sistematik ve karşılaştırmalı
araştırmalarını yapan sosyaup difüzyonizme ve evrimci kurama bir tepki
olarak doğmuş; kısmen Durkheim sosyolojisini izlemiş kısmende
sosyolojideki yapısal fonsiyonalist görüşün öncüsü olmuştur. (Örnek
1971:212) Bu terim Birleşik Amerika’da bazen etnoloji sözcüğünün yerine
kullanılırsa da genellikle insan davranışlarına yaklaşımın bir boyutunu
oluşturur. Ayrıca belirli problemlerin kültür, toplum ve kişilikle
ilgili yönünü de inceler.(Saran, 1993:22, 23) “Kültür Antropolojisinin
toplumsal olguyu inceyen bölümü ise Sosyal Antropoloji olarak
adlandırılır. Toplumsal olgu denildiğinde genellikle şunlar kastedilir:
Sosyal örgütlenme, evlilik adetleri ve örfleri, adetler ve ahlaksal
amaçlar, folklor, inanç sistemi, din, dil ve dille düşüncenin
ilişkileri vb.” (Saran, 199643) Bu dal önceleri ilkel toplumları ele
alırdı. Bugün yaşayan kültürleri de inceler. (Tezcan, 1996:3) Sosyal
antropolojinin inceleme sahası sosyal davranışlar ve sosyal gruplarda
organizasyon ve kültür üniversalleridir ve sosyal antropoloji kültürün
teşekkülüne ve değişimine hakim olan kanunları arayacaktır. (Saran,
19716) “Sosyal antropologlar diğer konulardan çok, insan toplumlarının
sosyal organizasyonunu tayin eden evlilik ve akrabalık ile
ilgilenmişlerdir.” (Kırımlı, 1998:
Salı 12 Ekim 2010 - 18:10 tarafından kayık07
Konu: Antropoloji - İnsan Bilimi 
