Mors Alfabesi Nedir?
Telgraf
haberleşmelerinde mesajların bir yerden bir yere iletilmesinde
kullanılan işaret sistemi "Mors Alfabesi" diye tanımlanır. Mors
Alfabesi, noktaların ve kısa çizgilerin değişik şekillerde yanyana
getirilmesiyle uygulanır. Değişik şekillerde yanyana getirilen noktalar
ve çizgiler, bildiğimiz alfabedeki harflerden her birinin karşılığı
olarak kullanılır. Mesela bir nokta ve bir çizgi (. -), "A" harfinin
karşılığıdır.
Mors Alfabesi, Amerikalı bir ressam ve heykelci
olan,sanat öğrenimi için İngiltere'ye gelen Samuel Morse (1791-1872)
tarafından icat edilmiştir. Amerika'da Charleston'da doğan Samuel
Morse,Philips Akademisi ve Yale Üniversitesi'nde ,okumuştu. Zeki ve
ağırbaşlı bir gençti. Sanat kadar kimya ve elektrik konularıyla da
ilgileniyordu.Elektrik konusunda kendine has fikirleri olan
Morse,haberleşme için elektrikten yararlanılabileceği
inanandaydı.Haberlerin elektrik vasıtasıyla bir yerden başka bir yere
iletilebileceğini düşünüyordu.
İngiltere'den Amerika'ya
döndükten sonra, New Haven'de küçük bir dükkana kapanıp yoğun
çalışmalara girişti. Yıllar yılı yoksul,yarı aç bir hayat yaşadı.1837
yılında elektromagnetik telgraf buluşunu tamamlamıştı. İcadının "ihtira
beratı" nı almak için gerekli çevrelere başvurdu. Sermaye çevreleri, iş
adamları,onun buluşunu pratik görmediler. Samuel Morse, icadını kabul
ettirmek amacıyla İngiltere'ye, Fransa'ya, Rusya'ya gitti. Her gittiği
yerde anlayışsızlıkla karşılanıyor, ilgi görmüyordu. Sonunda büyük
çabalar sonucu,1843 yılında Amerikan Kongresi'nden 30.000 dolarlık bir
yardım fonu sağlayabildi. VVashington'la Baltimore arasında bir telgraf
hattı kurdu ve 1844 yılı Mayıs ayı içinde bu hatta ilk telgraf mesajını
gönderdi.
Mors Alfabesinin pratik uygulamasında,gönderici
(verici) cihazın başındaki memur, "maniple" diye tanımlanan bir kola,
kısa ya da uzun basışlar yapar. Kısa basışlar nokta (. ),uzun basışlar
çizgi karşılığıdır. Böylece, yanyana gelen nokta ve çizgilere göre
harfler,bunlardan da kelimeler, cümleler oluşur.
İyi bir
telgrafçı bir dakikada yaklaşık olarak 120 harf göndermekte ve aynı
sayıda harfi kolaylıkla alabilmektedir. Telgraf mesajının alındığı
yerde (alıcı cihazda ), rulo halindeki bir kağıt şerit dönmektedir.
Bunun karşısında da,verilen işaretlere göre hareket eden bir kalem
vardır. Bu kalem, nokta ve çizgileri kağıt üzerinde çizer. Böylece
kelimeler,cümleler meydana gelir. Mesajı alan memur da telgrafı
bildiğimiz kelimelere dönüştürür.
Başlangıçta tam bir anlayışsızlıkla karşılanan Mors Alfabesi, insanlığa büyük yararlar sağlayan buluşlardan biridir.