Ağ / Network Nedir ?

Ağ Nedir
Ağ birbirine kablolarla bağlanmış server, printer, pc, modem gibi birçok haberleşme donanımının en ekonomik ve verimli yoldan kullanılmasıdır. Ağ insanların bireyselce değil, ortak çalışmalarını sağlar. Ağ, veri, yazılım ve donanım paylaşımıdır. Küçük bir ağ iki bilgisayardan oluşabileceği gibi, büyük bir ağ binlerce bilgisayar, fax-modem, cd-rom sürücü, printer ve bunun gibi donanımlardan oluşabilir.

Neden Ağa Gereksinim Duyulur?
Ağ zaman ve para kazancı sağlar. Başarı için işletmenin sadece ofis içinde değil, tüm dünya ile haberleşmesi gerekir. Paylaşım söz konusu olduğundan donanım tüm personel tarafından kullanılabilir, her bir birey için extra printer, modem, disk ünitesi gerekmez. Internet erişimi de bir ağ üzerinde paylaştırılabilir.

Ağ Nasıl Çalışır?
Ethernet en genel Ağ yapılanma sistemidir. Ethernet standartlarıyla birlikte gelmiştir. Ethernet ağından gönderilen tüm mesajlar diğer bir donanımın alabileceği standart kodlardan oluşur. İlk olarak XEROX tarafından bulunmuş ve daha sonra DEC, Intel ve XEROX tarafından formulize edilip belirli yöntemleri kullanıp saniyede 10 Mbit veri aktarımı edebilen bir sistem olarak ortaya çıkmıştır.

Ağ Topolojileri? Üç çeşit Ağ yapısı vardır. Bunlar “star”, “bus” ve “ring” topolojileridir. Star ve Bus mimari en çok kullanılanlarıdır.

Star Yapı
Adından anlaşılabileceği gibi yıldız mimarisindedir. Yani yıldızın merkezinde bir hub veya switch, bunlara bağlı olan tüm noktaları birbirine bağlar (UTP kablo ile). Kablonun bir ucu Ağ adaptör kartına bağlı iken, diğeri hub veya switch’e takılır.

Star Ağ’ ın Yararları
Ekonomik kablolaşma
Hızlı kurulum
Kolay genişletilebilirlik

Switch veya bridge ile genişletilmesi ağ performansını arttırır.
Bağlantıda meydana gelebilecek kopukluk , tüm ağı etkilemez .
Huba yapılan bağlantılar hub üzerindeki bağlantıların durumunu gösteren ışıklar sayesinde durumları anlaşılır ve arıza tesbiti kolaylaşır.

Sakıncaları
Hub ile hub arasındaki bağlantıyı sağlayan kablonun uzunluğu 100m yi geçemez.

Bus Yapı
Bus yapı, omurga yapı olarak ta adlandırılır. Ağ üzerindeki tüm node’lar tek bir hat üzerindedir. Veri bu node’lardan geçerek istenilen node’a ulaşır.
Ağ bağlantısı tek bir koaksiyel kablo ile yapılır. Bu kablonun uçlarına BNC denilen konnektörler bağlanır.

Bus Yapının Yararları
Güvenilir kablo kullanır (koaksiyel kablo).
Basit Ağ genişlemesi sağlar.
Hub veya benzeri merkezi ağ donanımı gerektirmez.

Bus Yapı Sakıncaları Standartları 30 node’tan fazlasına izin vermiyor.
Ağın toplam uzunluğu 185 mt.’yi geçemez.
Herhangi bir node’un bağlantısının kesilmesi tüm ağı etkiler.
Arıza tesbiti zor.

Server:
Server, dosya depolamak ve bu dosyalara ağ üzerinden erişmek için kullanılan basit bir sistem olabileceği gibi, birçok hard-disk içeren, yedekleme üniteleri ve cd-rom sürücüleri olan kompleks sistemler olabilir. Printer, fax makinaları, modemler, internet erişimi, vs. gibi kaynakların ağ üzerinde paylaşılmasına yardımcı olur. Server’a bağlanan bilgisayarlara istemci (client) denir. Sunucular genelde, veritabanı dosyalarını, birçok yazılım istemcisinin erişimine sunar.

Hub:
Hub’ın görevi kendisine ulaşan sinyalleri alıp yine kendisine bağlı olan ağ donanımlarına dağıtmaktır. Hub bu işlem sırasında bir yineleyici görevi görür ve sinyali güçlendirir.

Mbps:
Saniyede 10 milyon bit (Millions of bits per second)

Switch:
Switch’ler daha kompleks ve daha verimli hub ‘lardır. Portları arasında direk kanal oluşturma yeteneği vardır. Ağ performansını arttırır.

Node:
Bir Ağ Donanımı (hub veya switch gibi) ile haberleşebilen, server, printer, fax makinası, vb.

Çalışma grubu: Küçük haberleşebilen bir grup oluşturabilmek için, tek bir switch veya hub’a bağlı node’lara denir.

10BASE-T Kablo: Her iki ucunda RJ-45 konnektörü bulunan, Kategori 3 kablolamayı destekleyen 10 Mbps Ethernet standardının kablosu.

Server Tabanlı Ağlar
Server tabanlı ağlarda “server” ağın yöneticisidir. Tüm node’lar server’a bağlıdır. (Star yapıda hub aracılığıyla). Bu ağlarda sunucu ortak kullanıma açılan yazılım, printer, fax modem, internet erişimi gibi kaynakları, istemcilerin erişimine sunar.

Sunucu bir hakem gibi davranır ve node’lar bilgi istediğinde önce server’la konuşur ve server istenilen bilginin yerini tesbit ederek, kullanıcın erişim haklarına göre veriye ulaşımını sağlar.

Peer-to-Peer Ağlar
Bu ağ yapısında server kullanılmaz, her bir istemci kendi hard diskine sahiptir. Her node birbiri ile konuşabilir ve istediği bilgi veya servisi alabilir. İstemciler diğer istemcilerin kullanımına açmak istedikleri veri veya servisi paylaştırırlar.

Kablolaşma
Ağ kablolaması, node’lar arasındaki fiziksel hattır. Ethernet standartlarında üç tip kablolama bulunur: Korumasız dolanmış çift tel (UTP), thin (ince) Ethernet (koaksiyel), ve kalın Ethernet. Ağ planlamasında kablolaşma en önemli unsurlardan biridir. Seçilen kablolama yöntemi uzun süre ihtiyaca cevap verebilmeli ve ileri teknolojileri de desteklemelidir.

Dolanmış Çift Tel:
Ağ haberleşme sistemleri ve yüksek dereceli telefon hatlarında kullanılan kablodur. İki çeşidi vardır: Korumalı (STP) ve korumasız (UTP). 10BaseT/100BaseTX standartlarında kullanılır. RJ-45 konnektörlerle sonlandırılır.

Thin Ethernet Koaksiyel:
Ağ koaksiyel, 10Base 2 olarak ta adlandırılır. BNC konnektörleri kullanırlar.

Thick (Kalın) Ethernet:
Standart Ethernet olarak ta adlandırılır. 10 Mbps bandgenişlikli ağlarda kullanılır. Ağır, sert ve kurulumu güç ve pahalı bir kablolama yöntemidir. BNC konnektör kullanırlar.

Fast Ethernet:
100 Mbps veri taşıyabilen sistemdir. 100 BaseTX olarak ta bilinir. 10Base-T Ethernet’le benzerlik gösterir, fakat 10 kat daha hızlıdır.

Korumasız sarılmış çift tel (UTP)
Kategori 3 (10Base-T, 10 Mbps ağlar için) ve Kategori 5 (100Base-TX 100 Mbps Fast Ethernet Ağlar için) kablolama ile kullanılabilir.

İnce, esnek ve RJ-45 konnektörleri ile kurulumu ve kullanımı basittir. En önemli iki yararı, ekonomik olması ve star yapı ağlarda kurulum kolaylığıdır. Diğer bir yararı arıza tespitinin kolaylığı ve hub ile bir node arasındaki bağlantının gitmesi durumunda sadece o node’un ağ özelliklerinden yararlanamaması, bu durumun tüm ağı etkilememesidir.

Eğer bu bağlantı kopukluğu iki hub arasında olursa, hub’lar birbirinden bağımsız olarak çalışmaya devam edebilir. Fakat bu 2 çalışma grubu arasında iletişim kesilmiş olur.

Ağınızı genişletmek istediğinizde, “crossover” kablolama ile hub veya switch’inizi diğer hub veya switch’lere bağlamak mümkün olduğundan ağın büyümesi oldukça kolay olacaktır.

Kablo Kalite Standartları Ağ standartları 10 Mbps ve 100 Mbps Ethernet ağları için kablo tiplerini belirler. Kategori derecesi kalite veya veri taşıma yeteneğini gösterir. Kategori derecesinin yükselmesi verinin güvenilirliğini arttırır.

Evlerimizde telefon kablosu olarak kullandığımız kablo Kategori 1 kablodur ve RJ-11 konnektör kullanır. Bazı ticari kurumlar telefon hatlarında Kategori 3 kablolama kullanır. Ağ bağlantılarında Kategori 1 kablo kullanılamaz, sadece Kategori 3 ve 5 kullanılır.

Kablo Kalite Standartları
Ağ standartları 10 Mbps ve 100 Mbps Ethernet ağları için kablo tiplerini belirler. Kategori derecesi kalite veya veri taşıma yeteneğini gösterir. Kategori derecesinin yükselmesi verinin güvenilirliğini arttırır.

Evlerimizde telefon kablosu olarak kullandığımız kablo Kategori 1 kablodur ve RJ-11 konnektör kullanır. Bazı ticari kurumlar telefon hatlarında Kategori 3 kablolama kullanır. Ağ bağlantılarında Kategori 1 kablo kullanılamaz, sadece Kategori 3 ve 5 kullanılır.

Kategori 3 UTP
Kategori 3, 10 Mbps band genişliğindeki ağlarda kullanılır . 100 Mbps ağlarda kullanılamaz.

Kategori 5 UTP
Kategori 5, 100Mbps band genişliğinde veri aktarımı yapabilen ağlarda kullanılır. 10 Mbps ağlarda da sorunsuz çalışır fakat Kategori 3’ten biraz pahalıdır. İlerde 100 Mbps’e geçmek isteyen ağlar şimdiden Kategori 5 kablolama kullanabilir.

Koaksiyel Kablolama
Koaksiyel kablo, kablo TV veya bildiğimiz anten kablosuna benzer fakat daha yüksek kalitede veri aktarımına izin verir. Ağlarda kullanılan iki çeşit koaksiyel kablo vardır. Bunlar 10BASE 2 ve 10BASE 5’dir. Kalın koaksiyel günümüzde çok kullanılmaktadır.

10BASE 2

BNC konnektör kullanır. Küçük ve orta büyüklükteki ağlarda kullanılır. Güvenilir fakat oldukça pahalıdır. BUS yapı ağlarda kullanılır.